Powstaje, gdy przy niezgodności grup krwi matka wytwarza przeciwciała uszkadzające krwinki płodu. Dochodzi wtedy do choroby hemolitycznej noworodka. Praktycznie nie ma ciąży zgodnej grupowo. Nie wszystkie antygeny są jednakowo rozpowszechnione i jednakowo silne, stąd nie wszystkie wywołują konflikt serologiczny. Najczęściej powstaje on przy niezgodności w układach Rh i AB0. Aby powstał konflikt, kobieta musi się uczulić i wytworzyć przeciwciała. Tak powstałe przeciwciała są białkami o małej cząsteczce z łatwością przenikającymi przez łożysko do płodu.
Konflikt Rh
Układ Rh ma wiele antygenów, najsilniejszy jest antygen D i jest on przyczyna większości konfliktów. Najczęściej konflikt matczyno-płodowy powstaje, gdy
matka jest Rh(-), a dziecko Rh(+).
Kobieta uodpornia się podczas niezgodnej grupowo ciąży, najczęściej jednak podczas porodu (szczególnie zabiegowego) oraz poronienia , kiedy duża liczba krwinek płodu może przeniknąć do krwiobiegu matki. Podczas pierwszego porodu-pierwszego zetknięcia się z obcymi krwinkami, we krwi matki uruchamiają się mechanizmy odpornościowe, powstaje niewielka ilość przeciwciał anty-Rh. Przy ponownym zetknięciu się z krwinkami Rh(+) kobieta uruchamia właściwą produkcję przeciwciał prowadzącą do konfliktu serologicznego.
W Polsce 17% ludzi ma grupę Rh(-). Nie wszystkie kobiety wytwarzają przeciwciała po zetknięciu z krwią Rh(+). Stwierdzono, że 1 noworodek na 200 urodzonych to dziecko z konfliktu Rh.
Zwykle pierwsze dziecko Rh(+) rodzi się zdrowe, a chorują dopiero następne.
Większość noworodków rodzi się żywych z anemią o różnym nasileniu. Powiększenie śledziony i wątroby jest tym większe, im silniejsza jest anemia u dziecka. Najistotniejszym objawem jest przedwczesna i nadmierna żółtaczka. Jest ona wynikiem gwałtownego rozpadu krwinek oraz niewydolności wątroby w przetwarzaniu bilirubiny. Nadmierny poziom bilirubiny we krwi grozi przejściem do mózgu i trwałym uszkodzeniem go.
W ciężkich przypadkach choroby hemolitycznej choruje już płód, znaczna anemia prowadzi do niedotlenienia tkanek, niewydolności krążenia, płód ginie przed terminem porodu.
Rozpoznanie konfliktu Rh, polega na stwierdzeniu obecności przeciwciał anty-Rh w surowicy matki.
Leczenie konfliktu Rh polega przede wszystkim na wykonaniu u noworodka transfuzji wymiennej w celu usunięcia uszkodzonych krwinek dziecka, przeciwciał oraz nadmiaru bilirubiny. Do transfuzji używa się krwi Rh(-), aby przetoczone krwinki były odporne na przeciwciała anty-Rh.
Profilaktyka konfliktu Rh polega na wstrzyknięciu immunoglobuliny anty-Rh D kobietom o Rh(-) po porodach i poronieniach. Preparat zawiera dużą ilość przeciwciał anty-Rh, co eliminuje obecne we krwi matki krwinki Rh(+) płodu. Powtarza się ją po każdym porodzie.
Konflikt w układzie AB0
Jest on równie często spotykany, jak konflikt Rh. Kobieta może uczulić się antygenami A i B.
W tym typie konfliktu płód na ogół nie choruje, a noworodek rodzi się bez anemii. Natomiast przebieg żółtaczki w pierwszych dniach życia bywa bardzo ciężki i wiele dzieci wymaga leczenia.
Źródło: "Encyklopedia Zdrowia", pod red.W.S.Gumułki, W.Rewerskiego,
Wydawnictwo Naukowe PWN, W-wa 1993
|
