Cukrzyca jest zespołem różnych, genetycznie uwarunkowanych i różnych nabytych zaburzeń metabolicznych, których wspólną cechą jest nietolerancja glukozy oraz wynikające stąd podwyższenie jej poziomu we krwi i pojawienie się w moczu.
(komitet ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia, 1979)
Zgodnie z nową klasyfikacją, nazwę cukrzyca (diabetes mellitus – w dosłownym znaczeniu „słodkie przeciekanie”) zarezerwowano wyłącznie dla choroby o pełnym obrazie klinicznym. Łagodne zaburzenia przemiany glukozy, rozpoznawane tylko na podstawie badań laboratoryjnych, określono mianem nieprawidłowej tolerancji glukozy.
Klasyfikacja cukrzycy
1. Cukrzyca wtórna – występująca po chirurgicznym wycięciu trzustki lub w następstwie rozległego jej zapalenia albo zmian nowotworowych.
2. Cukrzyca skojarzona - tzn. kojarzy się z inna chorobą i występuje w różnych zespołach genetycznych, np.: wrodzone zaburzenia nerwowo-mięśniowe.
3. Cukrzyca idiopatyczna – tj. taka, której przyczyna nie została dotąd jednoznacznie wyjaśniona, jest choroba nieuleczalną, stanowi 95% wszystkich przypadków tej choroby w naszej szerokości geograficznej;
A) cukrzyca typu 1 – insulinozależna. (10% przypadków cukrzycy idiopatycznej). Najczęściej występuje w młodości;
Przyczyną tej choroby jest zakażenie wirusem Coxsackie B4, który wywołuje swoiste zaburzenia odporności (autoimmunizacja), doprowadzające do zniszczenia komórek B wytwarzających insulinę w wyspach trzustkowych. W tej postaci choroby występuje bezwzględny niedobór insuliny.
Objawy: wysychanie w ustach, pragnienie, znaczny wielomocz (do kilku litrów na dobę), duży apetyt, chudnięcie połączone ze znacznym osłabieniem i utratą sił. Na skórze występują czyraki oraz zadrapania spowodowane świądem. W razie nie rozpoczęcia w porę leczenia, stan chorego znacznie się pogarsza, dochodzi do zaburzeń świadomości i do śpiączki na tle rozwijającej się kwasicy ketonowej, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie życia.
Leczenie: insuliną od początku choroby.
Z upływem lat mogą ujawnić się dolegliwości i objawy związane z przewlekłymi powikłaniami cukrzycy: zaburzenia widzenia, zaburzenia czynności nerek i serca.
B) cukrzyca typu 2 – insulinoniezalezna (90% przypadków cukrzycy idiopatycznej), występuje u ludzi dorosłych.
Przyczyna tej choroby nie jest zniszczenie komórek B, ale ich uwarunkowane dziedzicznie niewłaściwe funkcjonowanie, które w określonych warunkach prowadzi do względnego niedoboru insuliny. Prawdopodobnie znaczenie ma także zmniejszenie wrażliwości tkanek na działanie insuliny. Szczególnego znaczenia w tym typie cukrzycy nabierają czynniki środowiskowe, przede wszystkim stopień i długotrwałość otyłości. W rzeczywistości epidemiologia tej postaci cukrzycy w dużym stopniu pokrywa się z rozprzestrzenianiem się otyłości w świecie.
Objawy mogą być takie same jak w cukrzycy typu 1 , jednak znacznie mniej nasilone, zmiany skórne. Częściej występują dolegliwości ze strony narządów płciowych, u mężczyzn – zapalenie żołędzi, u kobiet – świąd sromu. Często towarzyszą tej chorobie: nadciśnienie, powiększenie serca, zmiany w EKG, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych prowadzących do niegojących się owrzodzeń i zmian martwiczych.
Leczenie: początkowo wyłącznie dietą, w długotrwałej cukrzycy – insulina.
Rozpoznawanie cukrzycy: badania laboratoryjne:
- obecność glukozy w moczu (cukromocz)
- podwyższony poziom glukozy we krwi - hiperglikemia, badany na czczo:
· cukrzyca typu 1 – przekracza 200mg%,
( u ludzi zdrowych – na czczo – 65-96mg%, a po posiłku nie więcej niż 160mg%);
· w typie 2 może być podwyższony lub prawidłowy, a wyższy po posiłkach.(2 godz. po śniadaniu)
(Encyklopedia Zdrowia, PWN,Warszawa,1993)
|
